مقالات مهارت های فردی

مسئولیت پذیری چیست؟

what is responsibility

مسئولیت پذیری چیست؟ یکی از ویژگی های مهم اخلاقی و شخصیتی هر فرد تعهد نسبت به انجام وظایف محوله و  دغدغه های درونی و آرمانی اوست. طبیعتا فردی که مسئولیت پذیر است در امور زندگی و کار به موفقیت نسبتا بیشتری دست پیدا می کند. اجازه دهید ببینم معنی مسئولیت چیست؟

مسئولیت یعنی چه ؟

هیچ کس دوست ندارد کارهای خود را به فردی بسپارد که هیچ تعهدی نسبت به انجام آن کار ندارد. با توجه به این دیدگاه، کسی که نمی داند مسئولیت یعنی چه و تعهدی ندارد به مرور با از دست دادن اعتماد به نفس به سوی تله بی کفایتی سوق داده می‌شود.

با توجه به همین ویژگی افرادی که مسئولیت پذیر هستند، دارای عزت نفس بالا در انجام کارهای روزمره و شغلی هستند که می‌تواند موفقیت شغلی بالایی را نیز به دست بیاورد. چرا که این مسئولیت پذیری از تعهد درونی وی ایجاد شده است و احساس مفید بودن را نه تنها برای خود بلکه برای اطرافیان به همراه می‌آورد. در این مطلب می‌خواهیم بیشتر به اهمیت مسئولیت پذیری و راههای تقویت و مزایای آن بپردازیم.

مسئولیت پذیری چیست؟

در پاسخ به اینکه مسئولیت پذیری چیست باید گفت که مسئولیت پذیری را می‌توان یک تعهد درونی دانست که خود شخص یا دیگری بر وی تعیین می‌کند. برای داشتن مسئولیت پذیری، ضروری است که بدانیم چه تعهدی برای خود ایجاد می کنیم تا آن وظایف را به بهترین شکل انجام دهیم و از پذیرش مسئولیت‌هایی که قادر به انجام آن نیستیم خودداری کنیم.

از آنجایی که انسان یک موجود اختیاردار است و این اختیار را دارد که یک مسئولیت را پذیرفته و آن را انجام دهد. با توجه به همین خصوصیات هر نوع مسئولیت پذیری دارای نتایج مثبت و منفی خواهد بود. اگر بخواهیم تعریف ساده تری داشته باشیم: مسئولیت یعنی اینکه انتظار می رود شما آن وظیفه را انجام دهید. مسئولیت پذیری نقطه مقابل مسئولیت گریزی است.

مسئولیت پذیری چیست؟

چهار ویژگی مهم یک فرد مسئولیت پذیر چیست؟

واژه مسئولیت responsibility در ادبیات مدیریت سازمانی دو معنای متفاوت دارد. برخی آن را به‌ عنوان وظیفه‌ای توضیح می‌دهند که بر اساس پذیرش کارکنان در سازمان محول می‌شود. و دیدگاهی دیگر، مسئولیت را تعهد فرد به انجام وظایف یا وظیفه ای است که به او محول شده است تعریف می‌کنند.

مورد اعتماد و دوست داشتنی هستند

خوشبخانه انسان‌های دارای تعهد درونی، به شدت مسئولیت پذیر بوده و در عین پاسخگو بودن، نسبت به عمل محول شده اعتماد سایرین را جلب می‌کنند و بین دیگران به یک شخص دوست داشتنی تبدیل می شوند.

جایگاه شغلی بهتری می‌گیرند

این افراد می‌توانند جایگاه‌های شغلی بسیار بهتری را کسب نمایند، زیرا کارفرمایان و مدیران معمولا دوست دارند وقتی وظیفه ای به کسی می‌سپارند از انجام آن و پاسخگویی فرد اطمینان داشته باشند و این افراد دقیقا چنین خصوصیتی را دارا می‌باشند.

آرامش فکری و روانی دارند

این حس پاسخگو بودن علاوه بر جلب اعتماد دیگران، برای خود این افراد نیز ذهن بازتر و آرامش بیشتری را به ارمغان می آورد. این افراد معمولا با روی گشاده و خوش اخلاق هستند و همین سلامت اخلاقی، به سلامت روانی و آرامش فکری آنان نیز می‌تواند کمک کند. چرا که معنی مسئولیت پذیری از نگاه آنها یعنی پذیرش،پاسخگویی و به عهده گرفتن کاری است.

قدرت حل مساله و ضریب هوشی بالاتری دارند

فرد مسئولیت پذیر در انجام یک وظیفه معمولا با جستجوی راه حل های مختلف مهارت حل مسئله و با بررسی و ارزیابی و تست عملی راهکارها به یک روش ایده آل برای انجام آن مسئولیت می‌رسد. برنامه ریزی را دوست داشته و از کاری که انجام می‌دهد لذت می برد.

عموما افرادی که دارای ضریب هوشی بالایی هستند در این مهارت موفق هستند. شما هم می توانید برای سنجش میزان ضریب هوش خود تست هوش IQ را انجام دهید.

مزایای مسئولیت پذیری

مزایای مسئولیت پذیری در شغل و زندگی اجتماعی

مزایای مسئولیت پذیری چیست؟

افراد مسئولیت پذیر از اتفاقات اطراف خود گله نمی کنند، چرا که آن را به عنوان یک دلیل غیر موجه تشخیص می‌دهند. به دلیل اینکه به کار خود علاقه دارند، اجازه ورود احساسات منفی در انجام کار را نمی دهند. شاید به این دلیل باشد که افراد مسئولیت پذیر از جمع هایی شلوغ که حاشیه بیشتری دارد فراری بوده و به اصل کار خود می پردازند. افراد مسئولیت پذیر از نظر شخصیت شناسی MBTI به عنوان یک فرد درونگرا Introverted responsible people نام برده می‌شود. افراد ثروتمند و موفق دنیا  مانند وارن بافت، مارک زاکربرگ، ماریسا مایر و ایلان ماسک و از افراد ایرانی اشخاصی مانند مانی خوشبین همگی از خصوصیت فردی درونگرایی برخوردار هستند.

به نظر شما اگر در جامعه کسی مسئولیت پذیر نباشد در این صورت وضع جامعه چگونه خواهد شد؟ اگر معلم به مسئولیت خود عمل نکند. والدین به مسئولیت خود برای بزرگ کردن بچه کمک نکنند؟ اگر شهرداری نسبت به نظافت شهر کمک نکند؟ اگر آتش نشان به وظیفه خود عمل نکند؟ و غیره جامعه دچار آشوب خواهد شد. لذا مسئولیت پذیری جدا از خواسته فردی یک نیاز اجتماعی است که ما نسبت به انجام کاری برای دیگران انتظار داریم. در ادامه برخی از مزایای مسئولیت پذیری را با هم بررسی می کنیم :

افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس

مسئولیت پذیری همچنین موجب می‌شود این افراد مرتب در اجتماع مورد تایید دیگران قرار گیرند و همین موضوع موجب می‌شود اعتماد به نفس آنان به شدت بالا رفته و شرایط روحی بهتری در اثر این حس مثبت و مفید واقع شدن پیدا کنند. علاوه بر این، این افراد با داشتن حس مسئولیت پذیری قوی معمولا پله‌های ترقی را به سرعت بالا می‌روند و به همین جهت است که احساس ارزشمند بودن به آنها دست می‌دهد و در نتیجه عزت نفس آنان نیز به طور چشمگیری تقویت می شود.

ویدیوی کارگاه 5ساعته هوش هیجانی و افزایش عزت نفس را با 100% تخفیف از دست ندهید.

پذیرش مسئولیت از روی منطق

فرد مسئولیت پذیر با منطق و عقل ابتدا می‌سنجد که وظیفه محوله در حد توان وی است یا خیر. در صورتی که آن را در حد توان خود دید، آن را پذیرفته و شروع به انجام آن می‌کند و این را هم می‌پذیرد که کارهای وی قابل نظارت شدن توسط فرد تعیین کننده مسئولیت باشد. از این رو خود را ملزم به پاسخگویی به وی می‌داند.

افزایش پاسخگویی و بهبود عملکرد

مسئولیت پذیری بدین معنا نیست که این گونه افراد اصلا اشتباه نمی‌کنند و تمام کارها را بدون اشکال و بی کم و کاست انجام می‌دهند. بلکه این افراد پاسخگو هستند و در صورت اشتباه و وجود اشکالی در کار حتما با تمام وجود در صدد رفع مشکل و اصلاح بر می‌آیند. این افراد به‌صورت مستمر در حال بهبود عملکرد خود هستند و به همین دلیل همیشه در حال پیشرفت هستند.

قابل اتکا بودن برای دیگران

به همین جهت اگر کسی مسئولیتی را به عهده فردی مسئولیت پذیر قرار دهد، می‌تواند خیالی آسوده داشته باشد که در حقیقت وی قصد از سرباز کردن ندارد و با تمام وجود سعی می‌کند کار را به نحو احسن و مطابق با خواست فردی که مسئولیت را به وی محول کرده انجام دهد و رضایت وی را جلب نماید تا خود نیز به علت انجام تعهد به خود و فرد مورد نظر به آرامش روحی دست پیدا کند. بنابراین افراد مسئولیت پذیر همیشه انتخاب اول کارفرمایان و مدیران هستند.

مسئولیت پذیری چیست؟

چگونه فردی مسئولیت پذیر باشیم؟

در خانواده، محل کار و اجتماع، مسئولیت پذیر بودن یک مزیت و به بیان بهتر یک امر بشدت ضروری به شمار می‌رود. مسئولیت پذیری در ذات بسیاری افراد نهادینه شده و از کودکی نشانه‌هایی از مسئولیت پذیری را به صورت خودجوش از خود نشان می‌دهند. اما این بدین معنا نیست که افرادی دیگر نمی‌توانند از این ویژگی برخوردار شوند. بلکه کلیه انسان‌ها با آموزش‌های درست و اصولی به ویژه در دوران طفولیت می‌توانند به افراد مسئولیت پذیری تبدیل شوند.

با انجام یک سری تمرینات می‌توان حس مسئولیت پذیری را در خود تقویت کرد. البته نباید انتظار داشت که در مدت زمان خیلی کوتاهی این کارها نتیجه دهد. بلکه با ممارست و تمرین و صبر می‌توان به نتیجه دلخواه دست پیدا کرد.

انجام وظایف محوله در هر شرایط

اولین مورد این است که اگر کاری را قبول کردید، آن را حتما انجام دهید. زیرا اگر فردی وظیفه ای را بپذیرد ولی آن را انجام ندهد، عادت عدم مسئولیت پذیری در وی تقویت می‌شود و وی به بدقول بودن و غیر قابل اعتماد بودن عادت می‌کند. حتی اگر کاری که قبول کرده‌اید انجام دهید سخت بود، ثابت قدم بمانید.

البته گاهی اوقات به ناب دلایلی خاص و بیرونی ممکن است در طول انجام وظیفه خللی وارد شود. برای یک بار عدم مسئولیت پذیری یا نهایت دو باره هر مدیر و سرپرستی می تواند از این خطا عبور کند ولی اگر این رفتار تکرار پذیر باشد عواقب بدی برای فرد مسئولیت پذیر خواهد داشت.

پس اگر مسئولیت کاری را به عهده گرفتید اگر در روال عادی خللی در انجام آن به وجود آمد می توانید خارج از ساعات اداری یا خارج از انجام آن برای تکمیل کردن آن اقدام کنید. اگر در انجام مسئولیتی قادر نبودید می توانید اعلام کنید که قادر به انجام آن نیستید.

عدم مقصر دانستن دیگران

یکی دیگر از مواردی که باید برای مسئولیت پذیر شدن روی آن کار کنید این است که دیگران را مقصر ندانید و مسئولیت کارهای خود را بپذیرید. در حقیقت انسان توسط خداوند طوری آفریده شده که برای انجام هر کاری مختار است و وقتی مسئولیتی را پذیرفت، عواقب آن را نیز باید بپذیرد. این موضوع می‌تواند به بالا رفتن اعتماد به نفس نیز کمک کند.

اگر قصد دارید دیگران را مقصر اشتباهات خود بدانید این نشانه کم بودن مهارت شما در کنترل هوش هیجانی است. افرادی که عواقب مسئولیت خود را بپذیرند از نظر هوش هیجانی موفق تر از فردی هستند که مسئولیت پذیر بوده ولی از پذیرش عواقب آن خودداری می کند.

پذیرفتن اشتباهات

همچنین بهتر است به جای مرتب ناله کردن و ابراز ناراحتی با خود صادق باشید و اشتباهات خود را بپذیرید. این پذیرفتن اشتباه به جای لجاجت بیهوده موجب می‌شود در دفعات بعدی دیگر آن را تکرار نکرده و به خوبی از آن درس گیرید و در صدد جبران اشتباه انجام شده برآیند. این موضوع موجب می‌شود دیگران بیشتر بتوانند به شما به خاطر مسئولیت قبول کردن اعتماد کنند.

مسئولیت پذیری چیست؟
مسئولیت پذیری چیست؟

ترویج مسئولیت پذیری در یک کسب و کار نوپا یا استارتاپ

هر فرد در یک گروه کاری یا هر گروه دیگری نسبت به خود، سایر اعضای تیم و همچنین خود آن کار دارای مسئولیت است. بسیار مهم است که هر فرد بداند که چقدر کارش در داخل یک تیم ارزش دارد و عدم مسئولیت پذیری وی زحمات سایر اعضای تیم را هم به باد می‌دهد.

هر کدام از اعضا در یک تیم باید نسبت به تیم خود احساس مسئولیت کنند و در عمل برای حق خود و دیگران احترام قائل شوند و این احترام به صورت متقابل بین آنان شکل گیرد .

می‌دانیم که اعتماد افراد یک تیم زمینه را برای گسترش رشد و شکوفایی در آن تیم فراهم می‌کند و اعضای تیم با انجام کارها به صورت گروهی می‌توانند در کاهش هزینه‌ها و رشد استارتاپ خود موثر واقع شوند. استارتاپ‌ها به طور معمول بر دانش و مهارت اعضای تیم استوارند و دارای سرمایه زیادی نیستند.

برای گسترش و ترویج مسئولیت پذیری در یک استارتاپ، اول باید فرهنگ کار تیمی را به درستی تعریف کرد. قدمهای زیر برای رشد فرهنگ کار تیمی و مسئولیت پذیری پیشنهاد می شود:

1 – تشکیل جلسات منظم هفتگی با حضور مدیر استارتاپ:

پیشنهاد می شود روز اول هفته، جلسه ای با اهداف زیر برگزار شود:
بررسی دقیق دستاوردها، بررسی عملکرد تیم، تحلیل عملکرد فردی و بهبود فرایندهای کاری، مشارکت و همفکری گرفتن از اعضا برای بهبود روند کاری، تقدیر از کارمندان مسئولیت پذیر و تذکر به افرادی که نیاز به بهبود عملکرد دارند.

2 – تشکیل جلسات استندآپ روزانه:

هر تیم باید با برگزاری جلسات اول وقت و کوتاه، حداکثر به میزان 15دقیقه به مرور وظایف روزانه بپردازد تا ضمن ایجاد انگیزه صبحگاهی، موجب هماهنگی بیشتر اعضای تیم شود.

3- حضور حداکثری مدیر استارتاپ:

یکی از دلایل رشد استارتاپ‌ها، حضور موثر و حداکثری مدیریت ارشد مجموعه است. در دسترس بودن مدیران همیشه موجب افزایش حس مسئولیت نزد سایر اعضای تیم می شود.

4- طراحی و اجرای فعالیت های فوق برنامه با همکاری اعضا:

پیشنهاد می شود برای افزایش همدلی و همکاری نزد اعضای تیم و بالا بردن فرهنگ تیمی، بصورت منظم و ماهانه در قالب برنامه های مفرح، اعضای تیم را در یک کار مشترک سهیم کنید. مثلا سفرهای کوتاه یک روزه، جشن های سالگرد پیوستن به تیم، جشن های زادروز پرسنل، بازی های تیمی خارج از سازمان و …

البته این موضوع که افراد باید حتما مسئولیت پذیر باشند مختص استارتاپ‌ها نیست و همه کسب و کارها به چنین فرهنگی نیاز دارند، اما در مورد استارتاپ‌ها این موضوع بیشتر به چشم می‌آید.

6 روش ساده برای بهبود مسئولیت پذیری فردی و رشد شغلی

برای بهبود مهارت فردی در زمینه مسئولیت پذیری به 6 روش ساده می توانید خود را به یک فرد مسئولیت پذیر در محیط کار تبدیل کنید که شامل موارد زیر می باشد:

  1. دنبال بهانه نباشید یا بهانه تراشی نکنید.
  2. تاکید می کنیم همیشه اشتباهات خود و عواقب عدم مسئولیت پذیری را بپذیرید.
  3. شاکی نباشید. افرادی که دائما از شرایط شکایت می کنند، معمولا زیاد صحبت کرده و عملا کاری را برای جبران آن انجام نمی‌دهند.
  4. سعی کنید داوطلب کارهای جدید شوید و در چالش‌های جدید کاری مشارکت فعال داشته باشید.
  5. اگر دچار رخوت و تنبلی هستید، کافیست 21 روز اهمال کاری خود را ترک کنید تا به یک عادت تبدیل شود. پیشنهاد می کنیم کتاب درمان تعلل 21 تاکتیک اثبات شده برای غلبه بر اهمال کاری درونی، مدیریت زمان و افزایش بهره وری اثر دیمون زاهاریادس را مطالعه نمایید.
  6. بابت اجرای مسئولیت‌های محوله به خود پاداش های کوچکی دهید تا به تدریج برای انجام مسئولیتها به یک نظم و روال مشخص برسید.

راهنمای افزایش مسئولیت پذیری کارمندان در یک سازمان

در این بخش قصد داریم به 5 روش بسیار مهم و تاثیر گذار در ایجاد انگیزه برای مسئولیت پذیری روی کارمندان اشاره کنیم.

روش 1 : کمک کنید کارمندان برای داشتن عملکرد عالی تلاش کنند.

اگر بخواهیم به معنی عملکرد عالی اشاره کنیم همان انجام یک کار و مسئولیت به نحو احسن و اتمام آن خلاصه می‌شود. جیم کالینز نویسنده کتاب از خوب به عالی به نکته ریزی که مورد فراموشی مدیران سازمان قرار می گیرد اشاره می‌کند. آن هم خوب در برابر عالی! خوب بودن یک سد کننده بسیار خطرناک برای رسیدن به عالی بودن است. باید نگرش اینکه خوب بودن کافی نبوده و نیاز است به سطح عالی برسند را در کارمندان ایجاد کنید. اما چطور؟ از چه روشی؟

روش 2 : از کارمندان بخواهید انتظار دارید عالی باشید.

اگر جز آن‌دسته از مدیرانی هستید که مدام با سرک کشیدن به کارمندان روی کار آنها نظارت می‌کنید انتظار نداشته باشید کارمند شما از سطح خوب به عالی برسد. یک جلسه هفتگی گزارش کار قرار دهید و از کارمندان بخواهید تا شرح عملکرد طول یک هفته یا دوره خود را به شما توضیح دهند. انتظاراتی که از آنها دارید و انتظاراتی که باید روی آن خود کارمندان کار کنند در همان جلسه گفته شود. از تشویق و تنبیه هم می‌توانید در این مرحله استفاده کنید.

روش 3 : یک الگوی عالی برای کارمندان خود باشید.

شما الگوی اصلی برای بهتر عمل کردن کارمندان هستید. تا وقتی خود شما دنبال بهترین نباشید کارمندان هم دنبال آن نخواهند بود. آنها از مسئولیت پذیری دور شده و به سوی فرسودگی می‌روند. با حضور و کار در بین کارمندان به عنوان یک عضو خانواده آنها را در دوره و آموزش‌های ماهیانه مهارت فردی تشویق کنید و به بهترین و نمونه ترین آنها پاداش خوب دهید. نتیجه این پاداش چند برابری به سوی شما دوباره باز خواهد گشت.

روش 4 : یک تعهد عالی بودن از کارمندان بگیرید.

یکی از روش‌های تاثیر گذار در مدیریت مجموعه است. اگر از کسی می‌خواهید بهتر بودن را داشته باشد، باید در همان ابتدا از او تعهد بگیرید که برای رسیدن به عالی بودن پایبند باشد. این حرف که من می‌خواهم این تصمیم را عملی کنم ولو به هر قیمت ممکن. برای پیدا کردن فرد مسئولیت پذیر و متعهد باید با وی صحبت کنید. نقاط قوت و ضعف آن را بشناسید و از راهکاری برای حل چالش‌های جانبی دهید تا تمرکز کامل آن برای کار را تامین کنید. در مورد تعهد در مقاله هوش هیجانی کارمندان به صورت جامع اشاره کردیم.

 

 

 

 

روش 5 : به مسئولیت پذیری کارمندان خود پاداش در نظر بگیرید.

کارمندان برای عالی بودن باید انگیزه داشته باشند. و چه بهتر از پاداش برای این انگیزه استفاده کنید. یا اگر کاری از کارمند خود انتظار دارید که از حل و انجام آن آن عاجز است قول کمک به شرط بدهید. می توانید از انگیزه‌های ارتقای شغلی هم استفاده کنید. این تصمیم بسته  نوع سازمان و عملکرد سازمانی به تصمیم شما بستگی دارد.

هر کار عالی یک پاداش هر چند تعداد باشد. میزان پاداش باید در حد بالاتر از ارزش آفرینی مسئولیت خواسته شده نباشد. شرکت West Valley با برنامه ریزی منظم توانست با ایجاد انگیزه و پاداش برای کارمندان خود از رده بالا تا پایین سود دهی شرکت را به 2 میلیون دلار سود برساند. علت این کار انگیزه بالا و انجام کار عالی توسط کارکنان شرکت بود که مدیران شرکت تصمیم گرفته بودند. سعی کنید در پاداش دهی کاری نکنید کارمند از آن سو استفاده یا انگیزه خود را از دست بدهد.

مزیت مسئولیت پذیری در فرآیند سازمانی :

تفویض وظایف (  سپردن، واگذار کردن، واگذاری )  : داشتن نقش‌ها و مسئولیت‌های روشن، تضمین می‌کند که همه وظایف به طور مؤثر تفویض می‌شوند.

تکمیل کار:

تخصیص تکمیل کار تضمین می‌کند که تمام کارهای مورد نیاز بدون سردرگمی در مورد اینکه چه کسی باید آنها را انجام دهد انجام می‌شود، که می‌تواند مانع از افتادن کارها شود. این می تواند موفقیت تیم را در پروژه های بزرگ افزایش دهد. در این مورد ما در مقاله ویژگی‌های یک کوچینگ موفق در تیم سازی چیست؟ به صورت مفصل در این مورد توضیح دادیم.

بهبود همکاری :

نقش‌ها و مسئولیت‌های روشن اجازه همکاری بیشتر را می‌دهد، زمانی که هیچ تعارضی در مورد اینکه چه کسی چه کاری را انجام می‌دهد وجود ندارد. نقش های تیم به خوبی تعریف شده است، بنابراین همه می دانند که چگونه با هم کار می کنند و چه انتظاراتی از هم تیمی های خود دارند. برای اطلاعات بیشتر مقاله تفاوت کار تیمی و کار گروهی را مطالعه کنید.

کارایی بیشتر :

کارمندان زمانی می توانند کارآمدتر کار کنند که زمان کمتری برای اختلاف نظر در مورد وظایف تلف شود یا تلاش برای تشخیص اینکه چه کسی باید وظایف را انجام دهد. در مواقع بسیاری، یک فرد به تنهایی هر چقدر هم مسئولیت پذیر باشد نمی تواند بدون حمایت و راهنمایی برای رفع یک مشکل یک راه حل جامعی ارایه دهد. بنابرین با اشتراک گذاری مسائل در بین اعضای تیم به یک طوفان فکری و نتیجه عالی در کار خواهید رسید.

انتظارات استخدامی جدید :

نمونه نقش ها و مسئولیت ها انتظارات روشنی را برای استخدام های جدید در سازمان ایجاد می کند تا شرایط پذیرش آن آسان تر شود. یک عضو جدید تیم همچنین می‌تواند به مجموعه ای از دستورالعمل کاری مراجعه کند تا ببیند چگونه نقش‌ها با هم کار می‌کنند و کجا می‌توانند برای کارهای مختلف کمک کنند.

کاهش همپوشانی یا داخل کارها :

تیم شما با حذف همپوشانی های غیرضروری، حاشیه کمتری دارد. این می تواند آنها را کارآمدتر کند. نکته قابل توجه اینکه در سازمان های خانواده محور مورد همپوشانی کارها مشاهده می شود که جدا از یک سازمان رسمی می باشد. برای درک و توضیح این بخش در مقالات دیگر به آن پرداخته ایم.

استخدام بهبودیافته :

اگر نقش‌ها و مسئولیت‌های به درستی تعریف شده باشد، در مورد آنچه که در هنگام استخدام یا در حال استخدام هستید، شفافیت دارید. الگوی نقش‌ها و مسئولیت‌ها به شما کمک می‌کند شکاف‌ها را در مهارت‌ها شناسایی کنید تا تعیین کنید چه زمانی نیاز به استخدام دارید.

تعیین نقش در قدرتمند شدن آن نقش توسط فرد بسیار تاثیر گذار است. چرا که دغدغه و مشکلات انجام کارهای دیگر در فکر و تمرکز افراد تاثیر نزاشته و وقت کافی برای انجام وطیفه محوله در اختیار خواهند داشت

هنگامی که نقش ها و مسئولیت ها به وضوح تعریف شده است، می توانید از نمودار برای بهبود الگوی شرح شغل خود استفاده کنید. نقش ها و مسئولیت ها بخش عمده ای از شرح وظایف هستند.

مسئولیت ناپذیر در مقابل مسئولیت پذیری

چه عواملی باعث مسئولیت گریزی افراد می شود؟

عمده عاملی که باعث عدم مسئولیت پذیری افراد می‌شود در مرحله اول به خانواده و زمان  کودکی آن بر می‌گردد. ایجاد حس تعهد و وظیفه در همان کانون خانواده نهادینه شده و با تربیت درست رشد پیدا می‌کند. افرادی که نسبت به انجام وظایف محوله به درستی عمل کردند نسبت به افراد بی‌مسئولیت بسیار موفق‌تر هستند.

عواملی که باعث می شود یک فرد از تعهد خود سرباز بزند عوامل زیر است :

راحت طلبی :

این حالت در زمانی که از والدین خود خواسته ای داشته باشد و والدین بدون هیچ مخالفتی آن را بپذیرند اتفاق می‌افتد. در واقع با اینکار به اون غیر مستقیم می‌آموزند اگر وی چیزی که اگر به او داده نشود گریه و اصرار کند به آن خواهد رسید خواه دیر یا زود باشد و این یکی از عوامل مهم در عدم تعهد فرد در سن بلوغ تبدیل می‌شود و به دنبال  دنبال کارهای راحت طلبانه و بدون دستور است.

زیاد محتاط بودن :

به آن تفریط در کاری می‌گویند که مستقیم به اعتماد به نفس فرد مرتبط است.  به دلیل اینکه والدین در همان دوران کودکی از او در برابر خطرات و مشکلات حمایت می‌کردند باعث این مشکل می‌شود. این یکی بدترین روش‌هایی است که متاسفانه خانواده ها توجهی به آن ندارند و باعث عدم مسئولیت پذیری فرد در دوران بلوغ می‌شود.

احساس ترس :

اگر از چیزی که اطلاعاتی درباره آن نداشته باشید باعث ایجاد حس ترس خواهد شد. فرد اگر در حوزه انجام مسئولیت خود آموزش و مهارت کافی نداشته باشد در اینصورت در انجام کاری ترسو خواهد بود و از پذیرش آن عمل خودداری خواهد کرد.

چه عواملی باعث ایجاد ترس از مسئولیت پذیر می شود :

  1. این ترس برای اشخاصی است که در یک مهارتی مهارت و توان مسئولیت پذیری خود را نشان دادند اما از قبول مسئولیت بیشتر ترس دارند. چنین افرادی لازم دارند با جزییات کار بیشتر آشنا شوند و بعد از بررسی جوانب انجام کار آن را بپذیرند. عمده ترس ناشی از عدم مسئولیت پذیری منوط به خواسته مدیران و سرپرستان یا سیاست محیط سازمان و تیم بستگی دارد. چون اگر در شغلی استرس و امنیت شغلی ضعیف باشد این افراد از قبول مسئولیت خودداری می کنند.
  2. عدم وجود انگیزه برای کار یکی دیگر از عوامل بروز ترس برای پذیرش مسئولیت است. اگر فرد مسئولیت پذیری در شغلی که انجام می دهد انگیزه و اهداف رو به پیشرفت نداشته باشد از پذیرش مسئولیت خودداری می کند. هر چند این فرد مهارت و توانایی انجام کار با کیفیت بالا در قبول مسئولیت های بالا را داشته باشد.
  3. نظم در محیط کار و میز کار خیلی مهم است. هر چقدر میز کار مرتب و تمیز باشد به همان مقدار فرد احساس مسئولیت بیشتری خواهد داشت. مرتب بودن باعث به وجود آمدن آرامش روحی شده و آرامش روحی یکی از الزامات ایجاد حس مسئولیت پذیری است.

عدم انگیزه :

همیشه اهداف هستند که به انسان کمک می‌کند نسبت به انجام رساندن به آن تلاش و کوشش کنند. چنانچه این هدف در فرد وجود نداشته باشد باعث خواهد شد فرد در مقابل انجام خواسته و تعهد خود خودداری کند.

عواقب عدم مسئولیت پذیری

بی‌مسئولیتی را می‌توان به‌عنوان عدم تمایل افراد به قبول مسئولیت‌ها توصیف کرد. ویژگی افراد بی مسئولیت اغلب در سبک زندگی جامعه گریز منعکس می شود، که در آن افراد به طور مداوم در انجام تعهدات خانوادگی، کاری، مدرسه و یا مالی شکست می خورند و نمی توانند یا نمی خواهند به وعده ها و توافقات چه برای خود یا دیگران عمل کنند. این نگرش بد ممکن است در جنبه‌های مختلف زندگی مانند موقعیت‌های مالی، رفتار کاری و روابط با خانواده، دوستان و همکاران تجاری ظاهر شود.

البته ذکر این نکته که گاهی بی مسئولیتی کردن هم در جای خود قابل قبول است که هیچ ضرری به فرد یا جامعه وارد نکرده و یا اینکه عواقب احتمالی آن نا چیز باشد. اما تکرار این عمل به مرور زمان باعث می شود، فرد از جامعه و زندگی عادی خارج شود و در نتیجه  باعث کاهش عزت نفس در فرد شود. عواقب عدم مسئولیت پذیری تاثیر خود بیشتر روی اعضای خانواده، دوستان و همکاران بیشتر از دیگران می گذارد و باعث می شود احترام کمتری داشته باشد.

تشویق به مسئولیت پذیری در اعضای تیم

تشویق اعضای تیم به مسئولیت پذیری

روشی برای تشویق به مسئولیت پذیری در اعضای تیم

اگر اعضای تیم به دنبال پذیرش مسئولیت و عواقب مسئولیت پذیری خود نیستند، برخی از مدیران امیدوار هستند تا مشکل برطرف شود.  اما اگر امیدی به اصلاح نبود آن فردی که باعث با عدم مسئولیت‌پذیری در تیم باعث اختلال در عملکرد آن می شود را حذف کنید.این روش آخرین راه حل است.

  1. انتظارات مشخص و روشنی را برای اعضای تیم فراهم کنید.
  2. همه اعضای تیم را درگیر برنامه های تیم کنید.
  3. وظایف را به صورت تخصصی بین اعضای تیم تقسیم کنید.
  4. سعی کنید به اعضای تیم روشن کنید با گرفتن مسئولیت اشتباه خود به رشد تیم کمک می‌کند. ولی نباید در اشتباهات خود زیاده روی کند.
  5. یک برنامه پاداش در نظر بگیرید.
  6. به هر آنچیزی که می گوید عمل کنید.

اما اگر فردی که قبلا مسئولیت پذیر بوده و توان بالایی در پذیرش مسئولیت دارد اما در شرایطی به وظیفه خود عمل نمی‌کند، باید شرایطی را برای وی فراهم کنید که به عنوان یک عضو موثر تیم با افزایش مهارت و در اختیار گذاشتن منابع مورد نیاز محیطی را فراهم کنید که مسئول تصمیمات خود باشد و به آن پاسخگو باشد. تمامی استراتژی‌هایی که برای این‌کار لازم است در دوره آموزشی مهارت فردی نسبت به بهبود آن اقدام کنید.

چگونه باید مسئولیت پذیری در کودکان را تقویت کنیم؟

این مسئولیت در وهله اول بر عهده پدر و مادرها است. زیرا این افراد اولین کسانی هستند که ذهن و شخصیت فرزند خود را شکل می‌دهند و می‌توانند با آموزش‌های مناسب از همان دوران کودکی، فرزند خود را به سوی مسئولیت پذیری سوق دهند.

طبق تحقیقات زمانی که کودک یاد بگیرید به دیگران احترام بگذارد، نتیجه رفتار محترمانه با کودک است. هر چقدر شما از کودک انتقاد کنید یا اینکه نظرات منفی به وی منتقل کنید به همان مقدار مسئولیت پذیری او را کاهش می‌دهید. در مقابل با تشویق و تمجید از دستاوردها می توان مسئولیت پذیری در کودکان را افزایش داد. برای بهبود احساس وظیفه در کودک روش های زیر را به کار بگیرید :

  1. به کودک خود یاد دهید بدون اینکه خشونت داشته باشد تعارضات مختلف را حل کند. برای او تعارض را توضیح دهید. به عنوان مثال اگر کودک شما از ورود برادر خود با اتاق بدون در زدن ناراحت است می توانید به وی بگوید. در چنین مواقعی به کودک بیاموزید به برادر خود توضیح دهد وقتی وارد اتاق من می شوید در را بزنید. چون بدون در زدن من عصبانی می شوم.
  2. به فرزندتان آموزش دهید که به سنت های ارزشمند خانوادگی شما احترام بگذارد. در مورد آداب و رسوم خانواده برای نشان دادن احترام، احترام به بزرگان و کمک به جامعه صحبت کنید. او را به انجام این کارها تشویق کنید.
  3. به فرزند خود شجاعت را یاد دهید. وقتی او شجاعانه رفتار کرد او را تشویق کنید. مسخره نکنید یا با عدم توجه اعتماد به نفس کودک را از او نگیرید.
  4. به کودکان خود روش های نه گفتن را آموزش دهید. مثلا اگر با مواد منفجره بازی کنید ممکن است آسیب ببیند.  یا انجام اینکار عواقب بدی دارد.
  5. روی مدیریت احساسات کودکان تمرین و آموزش های لازم را انجام دهید تا بستری مناسب برای رشد و پیشرفت فردی را بتوانند در جامعه پیدا کنند.

مسئولیت جمعی

مسئولیت جمعی چیست؟

در قالب برنامه انضباطی و مجازاتی در بسیاری از شرکت ها و کسب و کارها اجرا می شود. در این روش مسئولیت پذیری اگر یک فردی از تیم، خانواده یا قوم یا همسایگان و غیره دچار اشتباه یا خطایی در انجام مسئولیت خود شود، که فرآیند و جریان کار را تحت تاثیر قرار دهد،  سایر افراد که هیچ نقشی در خطای فردی نداشتند مجازات می شوند. مسئولیت جمعی در حوزه مسئولیت فردی نیست. در حکومت ها و امور سیاسی هم مجازات جمعی در تمام دوره‌ها اجرا شده است که در تاریخ مجازات هایی که به دلیل عدم مسئولیت اجتماعی توسط افراد انجام شده زیاد است.

مسئولیت اخلاقی چیست؟

برای درک مسئولیت اخلاقی لازم است جنبه های مختلف اخلاق را مورد بررسی قرار دهیم. نگهداری از پدر و مادر یا همسر یا فرزند جزی از مسئولیت اخلاقی است. کمک کردن به یک دوست نسبت به کمکی که قبلا برای ما انجام داده است مسئولیت اخلاقی می گویند.  مسئولیت اخلاقی ارتباط مستقیمی با میزان شعور و درک فرد از فرهنگ جامعه ای که در آن زندگی می کند دارد. عواملی مانند مصرف دخانیت، زیاده روی در مشروبات الکلی، نادیده گرفتن سلامت جسمی باعث می شود تعهد اخلاقی ما تحت تاثیر قرار بگیرید.

کاملاً واضح است که اعمال ما تحت تاثیر دو عامل (شخصیت و محیط) و احتمالاً سه عامل در صورت وجود اراده تعیین می شود. اما بیایید بگوییم که اراده آزاد وجود ندارد، و بیایید بگوییم که افراد هیچ کنترلی بر پیرامون خود ندارند. مسئولیت اخلاقی فقط شامل ایجاد مسئولیت در قبال آنچیزی است که شما آزادانه آن را انتخاب کردید است. در حوزه شغلی در مورد مسئولیت اخلاقی به صورت مفصل توضیح دادیم که پیشنهاد می‌کنیم مقاله رشد اخلاقی کارمندان در سازمان ها و محیط های کاری را مطالعه کنید.

وظیفه مدیر در نهادینه کردن مسئولیت پذیری در سازمان

برای انتقال حس مالکیت به کارمندان لازم است مدیران با ایجاد بستری مناسب فرهنگ مسئولیت پذیری در سازمان را افزایش دهند. و در قبال سودی که از فعالیت آنها حاصل می شود آنها را نیز شریک کنند. شما به عنوان مدیر و رهبر نیاز است بر اساس شرافت رهبری DQ

  • خطاب به تمام مدیران

ترویج فرهنگ مسئولیت پذیری، روحیه و بهره وری کارکنان را افزایش می دهد. این کار حس مالکیت را که کارکنان برای شکوفایی و رشد در یک سازمان نیاز دارند به آنها انتقال می دهد. به یاد داشته باشید که اعضای تیم شما در دستیابی به اهداف مورد انتظار خود به رهبری شما متکی هستند. اما بدون قبول مسئولیت و عدم پاسخگویی، تیم شما دلیلی برای تطابق با انتظارات ندارد.

این مقاله را حتما بخوانید:  تفکر خلاق چیست؟ متفکر خلاق کیست؟ شناخت 8 دشمن خلاقیت

رهبران مسئول ایجاد فرهنگی هستند که تیم را تشویق می کند تا بهترین قدم خود را رو به جلو بگذارد و نتایج مورد انتظار را ارائه دهد.

  • خطاب به تمام کارمندان نمونه

وقتی با انجام کاری موافقت می کنید، آن را انجام دهید. اگر این کار را نکنید، مطمئن باشید دیگر شما را باور نخواهند کرد. زمانی جدی گرفته می شوید که به تعهدات خود عمل کنید. هر چند که چه بسا در این روزگار به دلیل جدیت در کار، شاهد برخوردهای نادرستی از طرف همکاران و حتی شاید از طرف مدیریت باشید!

برای کاری که انجام می دهید بهانه نیاورید و دیگران را سرزنش نکنید. وقتی هم کار اشتباهی را انجام دادید، از رفتار محترمانه مدیریت سوء استفاده نکنید و سعی در جبران آن کار اشتباه تان داشته باشید.

تمام مواقع منتظر نباشید تا به شما یادآوری کنند که چه زمانی قرار است چه کاری را انجام دهید!

قابل اعتماد باشید، اگر کسی چیزی را محرمانه به شما گفت، آن راز را برای خود نگه دارید. برای مردم مهم است که بدانند می توانند روی شما حساب کنند.

همیشه از فکر خود استفاده کنید. به همه چیز فکر کنید و قضاوت بد درباره کسی نداشته باشید. اگر درباره شما قضاوت عجولانه ای انجام شد، برای بار اول نادیده بگیرید ولی در صورت تداوم حتماً مدیریت را در جریان بگذارید.

کارها را به تعویق نیندازید وقتی کاری برای انجام دادن دارید، آن را انجام دهید. انجام به موقع کارها به شما کمک می کند کنترل زندگی خود را به دست بگیرید و نشان می دهد که می توانید امور خود را مدیریت کنید.

اگر کارهای محوله خودتان را انجام دادید، ولی بازهم فرصت انجام کار یا کارهایی را دارید، به جای پیچاندن همکاران و مدیریت و سرگرم کردن خودتان با کارهای متفرقه، به مدیر مجموعه تان اطلاع داده و از او بخواهید در صورت رضایت، کار و مسئولیت دیگری را بر عهده شما بگذارند.

پرسش و پاسخ

  • معنی مسئولیت به‌صورت خلاصه چیست؟

اگر کاری به عهده شما گذاشتند یا کاری را شروع کنید وظیفه شماست که آن را به انجام برسانید مسئولیت می گویند.

  • 5 رفتاری که نشانه مسئولیت پذیر بودن چیست؟
  1. صداقت
  2. انصاف
  3. احترام
  4. پاسخگویی
  5. شجاعت
  • چرا مسئولیت پذیری مهم است؟

کنار گذاشتن تعهدات و مسئولیت پذیر نبودن در کوتاه مدت ممکن است برای فرد فراغتی ایجاد کند اما در بلند مدت موجب کاهش اعتماد به نفس و عزت نفس می شود و شما را به تله های زندگی سوق خواهد داد.

  • مهمترین ویژگی یک فرد مسئولیت پذیر چیست؟

یک فرد مسئولیت پذیر در مقابل اعمالی که انجام داده است پاسخگو است و معمولا از هوش هیجانی بالایی برخوردار است.

  • چند نمونه مسئولیت پذیری اجتماعی چیست؟
  1. انتظار می رود در هر روز یک سگ یا گربه یا حیوان خانگی و اهلی را غذا دهید.
  2. اگر با دوستان خود قرار می گذارید، راس ساعت مشخص حضور یابید.
  3. در انجام یک کار پر خطر مراقب ایمنی خود و دیگران باشید.
  4. داوطلب انجام امور عام المنفعه شوید.
  • مسئولیت اخلاقی چیست؟

در عرف جامعه مسئولیت اخلاقی به عملی اطلاق می‌شود که سزاوار ستایش کردن و گرفتن پاداش یا مجازات و تنبیه فرد در انجام مسئولیت است.

 

به ما بگو چطور هستیم ؟

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۱۵ رای
نمایش بیشتر

مدرسه کسب و کار آیا

مدرسه کسب و کار آیا، یک موسسه آموزش مهارت‌های فردی و توسعه کسب و کار است که ماموریت آن آموزش روش‌های ایده‌پردازی، راه اندازی و ارتقای کسب و کار، مهارت‌های مذاکره و فروشندگی حرفه ای و به صورت کلی ارتقا و رشد افراد، مدیران و سازمان ها می‌باشد.

نوشته های مشابه

‫9 دیدگاه ها

  1. سلام و وقت بخیر
    مطالب سایتتون بسیار دلنشین و جذاب بود
    از برخی از اونها برای نگارش کتابم استفاده کردم
    اگر مسئله ای دارد، لطفا به من ایمیل بزنید
    متشکرم

  2. مطلب خیلی خوبی بود و من یک پیشنهادی در خصوص مقالات داشتم

    اینکه شما در مقالات خود یک بخشی به عنوان معرفی کتاب اضافه کنید خیل بهتر میشه هر چند که در جریان پیج خلاصه کتاب هستم ولی در خصوص مقالات هم خیلی میتونه مفید باشه

    با تشکر از تیم آیا بیزینس اسکول

  3. سلام و تشکر از مقاله خوبتون
    مسئولیت را تعریف کنید به صورت روشن مثال های کاربردی در مراحل مختلف زندگی را اشاره نکرده است. اگر ممکن است برای مسئولیت پذیری در زندگی بیشتر مثال بزنید.
    ایمیل خودم هم ثبت کردم که در جریان شم. با تشکر از شما

  4. سلام
    لطفا در مورد آثار مسئولیت پذیری یا عواقب عدم مسئولیت پذیری هم اگر ممکن است مقاله جامع معرفی کنید. مسئولیت پذیری در کار تنها موردی است که عواقب بسیار بدی برای موفقیت یک شرکت دارد که توسط بسیاری از مدیران به دلیل عدم داشتن مدیریت احساسات از آن غافل هستند.

    1. ممنون بابت اطلاعات خوبی دادید. به صورت جدا در برنامه آینده در این زمینه مباحقث بیشتری را خواهیم داشت.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا