بلوغ عاطفی چیست؟
بلوغ عاطفی بخشی غیر قابل انکار از وجود آدمی است که بعضا به رفتارهای اجتماعی وی نیز جهت دهی میکند. از این رو مهم است که بتوان به خوبی احساسات و عواطف را شناسایی کرد و آنها را تحت کنترل خود در آورد. در واقع افرادی در زندگی اجتماعی خود موفق تر هستند که تسلط بیشتری بر احساسات و عواطف خود دارند. خداوند انسان را موجودی اجتماعی خلق کرده و همین خصوصیت است که انسان را در معرض عواطف و احساسات مختلفی قرار میدهد.
در حقیقت، زندگی اجتماعی موجب میشود انسان در وجود خود با بروز عواطف و احساساتی مواجه شود که نتیجه آنها بعضا در رفتار و حتی شرایط فیزیکی و جسمی وی نیز به خوبی نمایان میشوند. علم روان شناسی با تعریف کردن مفاهیمی چون بلوغ عاطفی به عنوان یک معیار سنجش، سعی در بالا بردن شناخت انسانها از عواطف خودشان و در نهایت بالا بردن توانایی آنان در کنترل این عواطف و احساسات ( هوش هیجانی EQ ) را دارد. در این مطلب به این سوال پاسخ میگوییم که بلوغ عاطفی چیست؟ با ما همراه باشید.
احساس و عاطفه چیست؟
به طور کلی در زندگی اجتماعی و گاها در خلوت و تنهایی، حالاتی از نظر ذهنی به افراد دست میدهد که موجب بروز واکنشهایی جسمی از سمت وی میگردد. در حقیقت احساسات و عواطف در وجود انسان قرار داده شده اند تا زندگی وی هدفمند گردد و وی با تلاش و برنامه ریزی سعی کند آنها را تحت کنترل قرار داده و در راستای رسیدن به اهدافش از آنها بهره ببرد. خشم، انزجار، ترس، غم، تعجب، علاقه و خوشحالی از نمونههای اصلی احساسات و عواطف آدمی میباشند که میتوان به آنها اشاره نمود.
تعریف بلوغ عاطفی
در تعریف بلوغ عاطفی باید گفت که درجه ای از رشد مغزی و ذهنی را بلوغ عاطفی میگویند که فرد به سطحی رسیده است که به خوبی در هر لحظه ای میتواند احساسات و عواطف خود را شناخته و دلیل بروز آنان را نیز به خوبی درک کند. در چنین درجه ای از شناخت، فرد میتواند احساسات خود را به خوبی تحت کنترل خود درآورده و احساسات و عواطف سایرین را نیز به خوبی درک کند. این درک درست از عواطف دیگران موجب میشود که فرد بتواند به بهترین نحو، رفتار خود با دیگران را برنامه ریزی کرده و به همین سبب روابط بسیار قوی تر و موثر تری را با دیگران داشته باشد.
به طور خلاصه در تعریف بلوغ عاطفی میتوان گفت توانایی شناخت و مدیریت هیجانات، احساسات و عواطف را بلوغ عاطفی گویند. داشتن بلوغ عاطفی به انسان کمک میکند که رضایت بیشتری از زندگی داشته و زندگی دلخواه خود را بتواند با روحیه و انرژی بهتری بسازد. انسانی که دارای بلوغ عاطفی است، هنگامی که در یک موقعیت دشوار قرار میگیرد و با یک چالش مواجه میشود، سازگاری بیشتری با شرایط از خود نشان خواهد دارد. از این رو میزان بلوغ عاطفی هر فرد را میتوان پارامتری بسیار اساسی برای تعیین میزان سازگاری فرد با شرایط دانست.
ویژگی های فرد با بلوغ عاطفی
فردی که به درجه بلوغ عاطفی رسیده برخی خصوصیات و رفتارها را دارد که به اختصار عبارتند از:
– رضایت و شادی:
افراد با بلوغ عاطفی، خنده رو و شاد و خوش مشرب و معمولا بسیار شوخ طبع هستند. این افراد به علت تفکر مثبت داری با حس رضایت و خوشحالی که در زندگی دارند میتوانند این حس را با تواناییها و قابلیتهایی چون شوخ طبعی به دیگران هم منتقل کنند. به همین علت افراد بسیاری مشتاق داشتن ارتباط با این افراد هستند.
– پذیرفتن شکست:
افراد با بلوغ عاطفی، توانایی پذیرش شکست همراه با واقع بینی را دارا هستند. همیشه در زندگی اشتباهاتی رخ میدهد که باعث میشود انسان احساس ناکامی و نا امیدی کند. در این شرایط است که بلوغ عاطفی به فرد کمک میکند که احساساتت خود را بهتر بروز دهد و برای رفع آنها راه حلی پیدا کنید و بگذارید که جریانات منفی عبور کند. مقاومت داشتن در برابر پذیرش شکست در حقیقت میتواند عامل ناکامیهای بعدی باشد.
– پذیرش مسئولیت:
مسئولیت پذیر بودن از دیگر ویژگیهای افراد با بلوغ عاطفی است. اگر فرد به بلوغ عاطفی برسد مسئولیت زندگی خود را میپذیرید و به این نتیجه میرسد که وضعیت فعلی زندگی وی ناشی از تصمیمهایی است که در طول زمان گرفته است. به همین علت در هنگام شکست به جای مقصر دانستن دیگران به فکر راه حل مشکلات خود میگردد.
– انعطاف پذیری:
افراد با بلوغ عاطفی، بسیار انعطاف پذیر تر از سایرین میباشند. انعطاف پذیری به این معناست که فرد بتواند به هر موقعیت به عنوان یک موقعیت منحصر به فرد بنگرد و براساس شرایط موجود خود را با آن سازگار کند. افرادی که ذهن انعطاف پذیری دارند، میتوانند به راحتی با شرایط مختلف کنار بیاییند و الزامات مربوط به آن را درک کنند. این توانایی به آنها در مسیر موفقیت کمک بسیاری میکند. فردی که میتواند خود را با شرایط مختلف هماهنگ کند، قطعا میتواند به موفقیتهای مختلفی دست پیدا کند.
– انتقاد پذیری
انتقاد پذیر بودن از دیگر خصوصیات افراد با بلوغ عاطفی به شمار میرود. این افراد وقتی با انتقاد مواجه میشوند، آن را با آغوش باز پذیرفته و آشفته نمیشوند.
– ابراز محبت
افراد با بلوغ عاطفی همچنین بسیار با محبت هستند و آن را به دیگران نثار میکنند. این افراد نه تنها به محبت دیگران نیازی ندارند تا از زندگی حس رضایت پیدا کنند، بلکه بیشتر از اینکه به دیگران محبت کنند، حس رضایت پیدا میکنند.
– همدلی
داشتن توانایی همدردی و همدلی نیز از ویژگیهای افراد با بلوغ عاطفی به شمار میرود. افرادی که به بلوغ عاطفی رسیده اند، نه تنها احساسات خود و دیگران را میشناسند، بلکه توانایی همدلی نیز دارند و به همین دلیل میتوانند روابط بسیار قوی و مستحکمی را با دیگران شکل دهند.
لازم به توضیح است همدلی بیشتر در حدی که به خود، آسب رسان نباشد ایده آل است.
– هدف داشتن
هدفمند بودن در زندگی نیز از دیگر ویژگیهای افراد با بلوغ عاطفی میباشد. چنین افرادی مرتب برای تجربه حس خوشحالی و رضایت سعی میکنند کارهایی انجام دهند که به موفقیت و رسیدن به اهدافشان منتهی گردد. لازمه این کار داشتن هوش عقلانی بالا است. برای شناخت میزان هوش عقلانی خود می توانید تست هوش رایگان IQ را انجام دهید.
– اعتماد به نفس داشتن
افراد با بلوغ عاطفی با اعتماد به نفس هم هستند. در حقیقت داشتن اعتماد به نفس در زندگی به این معناست که فرد به خود باوری واقع بینانه دست پیدا کند. اگر فردی اعتماد به نفس کافی داشته باشد تصویر ذهنی وی از خود وابسته به تعریف و تمجیدهای دیگران نخواهد بود و برای خود ارزش کافی قائل بوده و دارای عزت نفس بالایی نیز میباشد. در این صورت حتی زمانی که مورد تایید دیگران قرار نگیرید میتوانید به عملکرد خود برای رسیدن به پیشرفتهای بیشتر ادامه دهید. افرادی که با اعتماد به نفس هستند، معمولا به موفقیتهای چشمگیر در زندگی دست پیدا می کنند.
ویژگیهای فردی که به بلوغ عاطفی نرسیده
افرادی که به بلوغ عاطفی نرسیده اند با رفتارهای سریع و بسیار سطحی و واکنشهای بسیار تند شناخته میشوند. این افراد دارای ویژگیهای عمدتا منفی هستند که باعث عدم سازگاری آنها با شرایط و در نهایت عدم موفقیتشان میشود.
– شنونده خوبی نبودن
یکی از ویژگی های این افراد، توان شنوندگی پایین و حرف زدن زیاد است. در حقیقت اصلا سعه صدر برای گوش دادن به حرف دیگران به ویژه حتی کمترین میزان از انتقاد را ندارند. در یک مذاکره هم چنین افرادی اصلا تحمل ندارند حرف طرف مقابل را به خوبی بشنوند و بعد عکس العمل مناسب از خود نشان دهند. بلکه به سرعت به سخن گفتن میافتند و کمترین میزان از توجه به سخنان طرف مقابل را ندارند. به همین علت این افراد هرگز نمیتوانند بازاریابان و فروشندگان خوبی باشند. زیرا یک فروشنده خوب باید بتواند به خوبی به نیازهای مشتری توجه کرده و حس مهم شمرده شدن را به وی منتقل کند و درنهایت با در نظر گرفتن نیازهای وی به ارائه پیشنهاد بپردازد.
– عدم مسئولیت پذیری
این گونه افراد از تجربیات خود هرگز درس نمیگیرند. بلکه معتقدند تجربیات خوب و بد به بخت و اقبال بستگی دارد و کمتر مسئولیت شخصی را بر عهده میگیرند. در هنگام ناکامیها چنین افرادی مسئولیت را بر عهده دیگران و یا بخت و اقبالشان میاندازند و از زیر مسئولیت شانه خالی میکنند.
– نیازمند محبت
اشخاصی که بلوغ عاطفی آنها رشد نیافته است، مانند کودکان نیازمند محبت و توجه هستند. چنین افرادی همچنین نشانههای ضعف خود را پنهان میکنند و در نشان دادن عواطف خود هم دچار مشکل میشوند. معمولا چنین افرادی در برقراری ارتباط با دیگران به موفقیتهای خاصی دست پیدا نمیکنند.
– نپذیرفتن واقعیت
کسانی که بلوغ عاطفی ندارند دارای ویژگیهایی چون فرار از واقعیت، بدبینی، عصبانیت و اضطراب و حمله و پرخاش به اشخاص دیگر هنگام نا امیدی هستند. در حقیقت چنین افرادی خود را گول میزنند و سعی میکنند با نپذیرفتن واقعیت، مرتب چیزی که در ذهن خود ساخته اند را برای خود تکرار کنند که موجب درگیری آنان با سایرین میشود.
همدلی در سازمان
با توجه به تحقیقات گسترده ای در موضوع همدلی انجام شده است، به نقش همدلی در ارتباطات سازمانی و تاثیرات مثبت آن اشاره شده است. همدلی در سازمان مزایایی خواهد داشت که اگر سازمان یا کسب و کاری بخواهد پیشرفت سازمانی را شتاب داده و جلوی تعارضات و انزوهای داخل سازمانی که نقش مهمی در انضباط سازمانی دارد، بسیار کاربردی خواهد بود.
همدلی یکی از مهارت های هوش هیجانی می باشد که فرد باید قدرت درک احساسات و هیجانات دیگر افراد سازمان را داشته باشد. این احساسات تنها مختص کارمندان نبوده و مدیران هم باید به اهمیت آن در ارتباط با کارکنان دقت داشته باشد. مزایای همدلی در سازمان شامل موارد زیر است :
- درک بهتر اعضاء
- بهبود ارتباط با مشتریان
- افزایش بهره وری
- بهبود کار تیمی
- بهبود مسئولیت پذیری
پرسش و پاسخ مربوط به بلوغ عاطفی :
- چگونه بلوغ عاطفی را ایجاد کنیم؟
- آموزش ببینید، روش کنترل احساسات خود انجام دهید. پیشنهاد میکنیم در دوره هوش هیجانی مدرسه کسب و کار آیا شرکت کنید.
- خجالتی بودن خود را برطرف کنید.
- اتفاقات را با دید مثبت رفع کنید. به عنوان مثال من اگر بتونم این مشکل را ایجاد کنم این مهارتهای من بهتر و بهبود خواهد داشت.
- مخاطبان خود را بشناسید.
- از الگوهای موفق افراد مثبت استفاده کنید.
- بلوغ عاطفی از کی شروع میشود؟
اهمیت بلوغ عاطفی از دوران کودکی شروع میشود. در این دوران کودک یاد میپگیرد با همسالان خود چگونه ارتباط و رابطه داشته باشد. یاد می گیرد بر نا امیدی و کنترل خشم کار کند. با بزرگ شدن و بالا رفتن سن این بلوغ با اطلاعات روز پخته و کاملتر میشود.
چه چیزی مانع تکامل بلوغ عاطفی ما میشود؟
- ناتوانی در ارتباط با دیگران
- عدم کنترل احساسات و عواطف روانی
- افسردگی ( روش های مقابله با افسردگی )
- نداشتن عزت نفس
- نشانههایی که مشخص میکند فرد بلوغ عاطفی ندارد چیست؟
- برای هر چیزی گارد می گیرند.
- خط قرمزهای زیادی دارند.
- متوجه و قبول اشتباهات خود را ندارند.
- احساس تنهایی دارند.
- دوست دارند همه چیز بر طبق روال آنها باشد.
- پیگر و مسئولیت پذیر نیستند.
موضوع بلوغ عاطفی تو دوره هوش هیجانی تدریس میشه؟
سلام سنا عزیز. بله بلوغ عاطفی یکی از مهم ترین سرفصل های دوره هوش هیجانی هستش که در دوره هوش هیجانی و مدیریت احساسات مدرسه کسب و کار آیا تدریس میشه. متشکر از همراهی شما.