مایکل پورتر کیست؟ زندگینامه مایکل پورتر | پدر علم مدیریت استراتژیک

مایکل پورتر، استاد دانشگاه هاروارد و یکی از بزرگ‌ترین نظریه‌پردازان مدیریت استراتژیک جهان، با ایده‌ها و مدل‌های نوآورانه خود انقلابی در تحلیل رقابت و استراتژی کسب‌وکار ایجاد کرده است. او با ارائه مدل پنج نیروی رقابتی و زنجیره ارزش، به شرکت‌ها کمک می‌کند ساختار بازار را درک کنند و مزیت رقابتی پایدار ایجاد نمایند. در این مقاله با زندگینامه مایکل پورتر، دستاوردهای علمی، آثار منتشر شده، مشاوره‌های جهانی و جملات الهام‌بخش او آشنا خواهید شد.

زندگینامه مایکل پورتر

مایکل پورتر، استاد برجسته دانشگاه هاروارد و نظریه‌پرداز مدیریت استراتژیک، که در سال ۱۹۴۷ به دنیا آمده است از همان دوران کودکی علاقه‌ای عمیق به رقابت و ورزش داشت. این علاقه به مرور زمان تبدیل به انگیزه‌ای قوی برای درک رقابت و تحلیل رفتارهای اقتصادی شد و مسیر حرفه‌ای او را شکل داد. او توانست ارتباطی منحصر به فرد میان استراتژی، اقتصاد و کسب‌وکار برقرار کند و مفاهیم پیچیده مدیریتی را به شیوه‌ای کاربردی و قابل فهم ارائه دهد. آثار علمی پورتر شامل کتاب‌ها، مقالات و پژوهش‌های عملی است که نه تنها در دانشگاه‌های معتبر جهان به‌عنوان منابع اصلی تدریس می‌شوند، بلکه مسیر بسیاری از مدیران و کارآفرینان را در خلق مزیت رقابتی پایدار هموار کرده‌اند. دیدگاه‌های او در زمینه نوآوری، رقابت و استراتژی، پایه و اساس بسیاری از دوره‌های MBA و برنامه‌های آموزشی مدیریت استراتژیک در سراسر جهان هستند و او را به یکی از تأثیرگذارترین چهره‌ها در دنیای کسب‌وکار و اقتصاد تبدیل کرده است.

دستاوردها و موفقیت‌های مایکل پورتر

تا به امروز کسی موفق نشده در حوزه اقتصاد و مدیریت به اندازه مایکل پورتر کار تحقیقاتی و پژوهشی انجام دهد. او تا کنون ۱۹ کتاب و ۱۳۹ مقاله در زمینه استراتژی و رقابت به رشته تحریر درآورده است که بیش از ۲۷۰ هزار بار به مقالات و نوشته های وی ارجاع شده است. پورتر اولین کتاب خود را با نام استراتژی رقابتی در سال ۱۹۸۰ میلادی منتشر نمود که به بیش از ۲۰ زبان زنده دنیا ترجمه شده و بیش از ۶۰ بار تجدید چاپ شده است.

“تفاوت مایکل پورتر با دیگر بزرگان این حوزه این است که وی توانسته ارتباطی متفاوت بین استراتژی، اقتصاد و کسب و کار ایجاد نماید.”

مایکل پورتر علاوه بر پژوهش‌های گسترده‌ای که در زمینه اقتصاد و کسب‌وکار انجام داده است، به عنوان یکی از مشاوران برجسته کسب‌وکار در سطح جهان شناخته می‌شود و با شرکت‌های بزرگی مانند کاترپیلار و پروکتر اند گمبل همکاری دارد. تجربه و دانش عمیق پورتر در تحلیل رقابت، به ویژه از نگاه استراتژیک، برای دوره‌ جامع فروش بسیار ارزشمند است.

پورتر در یکی از مصاحبه های خود توضیح می‌دهد که به واسطه ی علاقه وافری که به رقابت و ورزش داشته و این مفاهیم جایگاه ویژه ای در ذهن او داشته است، تصمیم گرفته این مفهوم را وارد حوزه مدیریت و کسب و کار نماید.

فرضیه پورتر چیست؟

در اوایل دهه ۱۹۹۰، دکتر پورتر “فرضیه پورتر” را طراحی و ارائه کرد. این یک نظریه جدیدی بود برای نشان دادن عدم تطابق استانداردهای محیطی با سودآوری شرکت یا رقابت ملی. فرضیه پورتر یکی از موثرترین اتفاقات در اقتصاد محیطی بوده است.

نظریه‌های مایکل پورتر

1. گروه‌های استراتژیک: این نظریه می‌گوید همه فعالان در یک صنعت به عنوان رقبای هم در نظر گرفته نمی‌شوند. بلکه با توجه به عوامل مختلف، آن‌ها را در گروه‌های مختلف طبقه‌بندی کرده و بر اساس هر گروه استراتژی رقابتی را اتخاذ می‌کند.
2. زنجیره ارزش: این نظریه به فعالیت‌هایی اشاره دارد که در یک صنعت به صورت زنجیروار اجرا می‌شود تا ارزش افزوده به حداکثر برسد.
3. استراتژی‌های عمومی: این استراتژی‌ها به سازمان کمک می‌کند که از سه مبنای متفاوت مزیت‌های رقابتی استفاده کنند.
4. مدل الماس مایکل پورتر: این مدل رقابت در سطح بین‌المللی را تشریح می‌کند و به ارتباط بین عوامل مختلفی که تأثیر بر رقابت در یک حوزه دارند، می‌پردازد.
5. مدل پنج نیرو: این مدل پورتر برای تحلیل جذابیت یک صنعت به کار می‌رود و پنج نیروی اصلی که تعیین‌کننده جذابیت بازار هستند را بررسی می‌کند.

آثار مشهور مایکل پورتر

• استراتژی رقابتی
• مزیت رقابتی
• استراتژی چیست
• مزیت رقابتی ملل
• فرهنگ و توسعه

مقاله چرا آمریکا به استراتژی اقتصادی نیاز دارد مایکل پورتر

او در مقاله ای که در سال ۲۰۰۸ با نام “چرا آمریکا به استراتژی اقتصادی نیاز دارد؟” در نشریه بیزینس ویک به چاپ رسانده است، اذعان می کند که چند عامل دلیل برتری و مزیت رقابتی آمریکا در حوزه اقتصاد در دهه ی گذشته بوده است که اگر آمریکا این مزیت ها از دست بدهد، برتری خود را در حوزه اقتصاد از دست می دهد.

• آمریکا تنها کشور در بین کشورهای جهان است که بیشترین تعهد و باور عملی را به بازار و رقابت آزاد، بر اساس تفکرات سرمایه داری داشته است.
• ایالات متحده مجهز ترین و برترین موسسات آموزش عالی و دانشگاه های موجود را در سراسر دنیا را داراست. این گونه موسسات مستعد ترین افراد را جذب و مهارت های متعددی را به آن ها آموزش می دهند.
• آمریکا شرایط ویژه و فوق العاده مناسبی را برای ایجاد بنگاه های اقتصادی و کارآفرینی ایجاد نموده است. در سال ۲۰۰۷ میلادی به طور مثال ۸۰۰۰۰ ثبت اختراع در آمریکا اتفاق افتاده است که نشان از ظرفیت بالای آن دارد. تقریبا می توان گفت عمده اختراعات تکنولوژیکی جهان در آمریکا اتفاق می افتد و به تبع عمده تکنولوژی جهان از آمریکا صادر می گردد. این عدد از مجموع اختراعات ثبت شده دو سال بقیه کشورهای جهان بیشتر است.
• کارآفرینی در حوزه اقتصاد آمریکا توسط مجموعه ای کامل از علم، نوآوری و فن آوری پشتیبانی می شود که فاصله ی قابل ملاحظه ای با دیگر نقاط جهان دارد.
• شواهد و قرائن نشان می دهد که ایالات متحده آمریکا قوی ترین و مستحکم ترین بازار سرمایه را در جهان داراست. فقط در آمریکا می توان جوانی را پیدا نمود که میلیون دلار کسب درآمد نموده، میلیون ها دلار از دست داده و در نهایت توانسته فعالیت اقتصادی دیگری را آغاز کند.
• نکته مهم بعدی پویایی ایالات متحده آمریکا می باشد. پویایی به معنی تجدید ساختار، قبول نمودن شکست ها و در همان حال عدم توقف و در کمال ناباوری حرکت به سمت جلوست. این پویایی به ایالات متحده این امکان را می دهد تا در مواجهه با بحران های سخت، به آسانی بتواند دوام آورده و سربلند از آن ها خارج گردد.

شرکت مایکل پورتر

شرکت مایکل پورتر به عنوان یکی از برجسته‌ترین مراجع در حوزه مدیریت راهبردی، نقشی کلیدی در توسعه مفاهیم و ابزارهای استراتژیک دارد که در دوره مدیریت کسب و کار به طور گسترده تدریس می‌شوند. مدل‌ها و چارچوب‌های مشهور پورتر، مانند پنج نیروی رقابتی و زنجیره ارزش، به دانشجویان کمک می‌کند تا بتوانند تحلیل‌های عمیق بازار و رقابت را انجام داده و استراتژی‌های موثر برای ایجاد مزیت رقابتی پایدار طراحی کنند. این شرکت با ارائه مشاوره‌های تخصصی و مطالعات موردی واقعی، پل ارتباطی میان دانش تئوری و کاربرد عملی در کسب‌وکارها ایجاد می‌کند و به مدیران آینده‌نگر کمک می‌کند تا در محیط‌های پیچیده و پویای بازارهای جهانی تصمیمات راهبردی بهینه اتخاذ کنند.

جملات مایکل پورتر

مایکل پورتر از معدود کارآفرینانی است که هم در دنیای آکادمیک و آموزشی و هم در دنیای واقعی کسب و کار اعتبار داشته و طرفدارانی پر و پا قرص دارد، تا جایی که خیلی ها او را اسطوره مدیریت استراتژیک جهان می نامند. با این حال پورتر منتقدانی هم دارد که نظریه های او را نمی پسندند و ایده های او را در دنیای امروز ناکارآمد می پندارند. در ادامه مطلب ” مایکل پورتر، پیامبر مدیریت استراتژیک ” قصد داریم برخی از جملات معروف او را برای شما نقل کنیم:

• میلیون ها و شاید هم میلیاردها دلار برای فعالیت های خیریه و انسان دوستانه هدر رفته است. حوزه های انسان دوستانه به دلیل اینکه با حوزه کسب و کار آشنایی چندانی ندارند و چند دهه از دنیای فکری آن دور هستند، پول را در جای اشتباه، با کم ترین کارایی و اثر بخشی هزینه می کنند.
• اساس استراتژی این مورد است که یاد بگیریم انتخاب کنیم که چه کارهایی را نباید انجام دهیم.
• تدوین راهبرد در واقع ایجاد پیوند بین یک شرکت و محیط اطرافش است.
• استراتژی تعریف محدوده ای است که یک شرکت قصد دارد در آن محدوده منحصر به فرد باشد.
• در نهایت، استراتژی به پیوستگی و انسجام نیاز دارد. نمی توان هر لحظه که اراده نمود، استراتژی را از صفر بازآفرینی کرد.
• اگر شما هدفی به غیر از سود آوری در سر داشته باشید، دیر یا زود سرتان به سنگ خواهد خورد.
• نوآوری مبحث اصلی در راستای خلق ثروت است. ( او هم مانند پیتر دراکر معتقد است که رمز موفقیت هر کسب و کاری دو چیز است: نوآوری و بازاریابی
• اولین نکته بازاریابی این مورد است که شما نمی توانید برای همه کس همه چیز باشید.
• درب های آینده به روی کسانی که توان گریز از جاذبه گذشته را ندارند، بسته خواهد بود.

جمع بندی

در نهایت، مایکل پورتر نه تنها به‌عنوان یک اقتصاددان و استاد برجسته دانشگاه هاروارد شناخته می‌شود، بلکه با نظریه‌ها و مدل‌های عملی خود در مدیریت استراتژیک، مسیر تحلیل رقابت و تصمیم‌گیری راهبردی در کسب‌وکارها را هموار کرده است. آثار او، شامل بیش از ۱۹ کتاب و ۱۳۹ مقاله، مفاهیم کلیدی مانند مزیت رقابتی، پنج نیروی پورتر و زنجیره ارزش را به مدیران و کارآفرینان آموزش می‌دهد. دیدگاه‌های او درباره نوآوری، پویایی اقتصادی و استراتژی، الهام‌بخش سازمان‌ها در طراحی برنامه‌های موفق بوده است. زندگی و دستاوردهای پورتر نشان می‌دهد که ترکیب علم، تجربه عملی و تفکر استراتژیک، کلید موفقیت در دنیای پیچیده کسب‌وکار است.

سوالات متداول

۱. مایکل پورتر کیست؟
مایکل پورتر اقتصاددان و استاد دانشگاه هاروارد است که در حوزه مدیریت استراتژیک و تحلیل رقابت شناخته شده و نظریه‌های او پایه بسیاری از استراتژی‌های کسب و کار هستند.

۲. چرا به مایکل پورتر “پیامبر مدیریت استراتژیک” گفته می‌شود؟
زیرا او نظریه‌ها و مدل‌های عملی و کاربردی در مدیریت استراتژیک ارائه کرده که به مدیران و کارآفرینان در جهان کمک می‌کند تصمیمات راهبردی بگیرند.

۳. شرکت مایکل پورتر چه خدماتی ارائه می‌دهد؟
این شرکت مشاوره مدیریت راهبردی ارائه می‌دهد و مدل‌های استراتژیک او را برای بهبود تصمیمات کسب‌وکار پیاده‌سازی می‌کند.

۴. مدل پنج نیروی رقابتی مایکل پورتر چیست و چگونه در کسب‌وکارها کاربرد دارد؟
مدل پنج نیروی رقابتی پورتر، ابزاری است که پنج عامل اصلی تأثیرگذار بر رقابت در یک صنعت را شناسایی می‌کند: تهدید ورود رقبای جدید، قدرت چانه‌زنی تامین‌کنندگان، قدرت چانه‌زنی خریداران، تهدید محصولات جایگزین و رقابت میان رقبای موجود. این مدل به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا ریسک‌ها و فرصت‌های بازار را تحلیل کرده و استراتژی‌های مناسبی برای موفقیت طراحی کنند.

۵. مایکل پورتر چه تأثیری بر آموزش و مشاوره کسب‌وکار در سطح جهانی داشته است؟
نظریات و مدل‌های مایکل پورتر پایه و اساس بسیاری از دوره‌های MBA و برنامه‌های آموزشی مدیریت راهبردی در سراسر جهان هستند. علاوه بر آموزش، پورتر با مشاوره به شرکت‌های بزرگ و دولتی، به شکل‌گیری استراتژی‌های موفق و پایدار کمک کرده است که این امر او را به یکی از تاثیرگذارترین مشاوران کسب‌وکار جهان تبدیل کرده است.