اگر بخواهیم یک تعریف ساده داشته باشیم : حل مسئله (Problem Solving) عبارتست از تعریف یک مشکل، تعیین علت مشکل، شناسایی، اولویت‌بندی و انتخاب گزینه‌های جایگزین برای راه حل و پیاده سازی یک راه حل…
در این مقاله قصد داریم واژه حل مسئله را در امور سازمانی و شخصی برای شما توضیح دهیم تا بتوانید با افزایش مهارت‌های فردی خود در حل مسئله به موفقیت‌های بالا برسید.
منظور از حل مسئله چیست؟
این فرآیند به عنوان رفتار شناختی تعریف می‌شود که توسط افراد از طریق آموزش و هدایت یا خلاقیت برای ارائه یک راه حل سازگارانه انجام می شود. نوع انجام آن به موقعیت و شرایط فعلی در حوزه زندگی یا شغلی بستگی دارد. مسئله‌های زندگی نیاز به شناسایی، طراحی یک برنامه هدفمند و ارائه راهکار برای رفع آن در طول زمان مشخص دارد. چرا که در صورت جدی نگرفتن رفع مشکل حل مسئله، فرد از مسئولیت پذیری خودداری خواهد کرد.
روش های حل مسئله
برای حل هر مسئله ابتدا باید با مطرح کردن چرایی و چگونگی آن، از خود بپرسید که چرا این مسئله به وجود آمده است. در این حالت شما باید یک روش منطقی و درست برای حل و رفع آن برگزینید. برای شناخت یک مسئله می توانید از روش های زیر برای شناسایی آن استفاده کنید :
ارائه راهکار
بعد از شناخت و کشف مسئله و تمرکز بر رفع آن باید با پیداکردن راهکارهای ساده و ارزان بتوانید یک سرنخ پیدا کرده و هدف و وقت خود را برای رسیدن به آن تنظیم کنید. همیشه بهترین گزینه در مرحله اول به ذهن ما خطور می‌کند ولی برای اینکه این گزینه به پختگی برسد باید از زوایای مختلف مورد بررسی قرار بگیرد.
به عنوان مثال : می‌خواهید یک کارمند بی نظم را منضبط کنید!؟ آیا سریع او را توبیخ می‌کنید یا برای او تنبیه در نظر می گیرید؟! راه حل اولیه جلوی شماست. ولی باید کمی خلاقیت به خرج دهید و روش‌های دیگر که آسیب کمتری هم به سازمان و هم به فرد وارد کند را پیدا کنید.
ارائه راهکار اگر خارج از توان شما باشد می‌توانید با یک مشاور کسب و کار ( به طور مثال تماس با مشاوره مدرسه کسب و کار آیا) راه حل منطقی و درست را برای اصلاح او به کار بگیرید. برای مطالعه روش های جامع رهبری سازمانی می توانید از صفحه خلاصه کتاب رهبری نوشته الکس فرگوسن دیدن کنید.
ایجاد جدول ارزیابی
بعد از پیدا کردن هر راهکار، باید آن را یادداشت و لیست کرده، سپس با حذف گزینه هایی نامناسب از لیست، آن را ساده‌سازی کنید. در مرحله بعد با بررسی « اثرات مثبت و منفی » و ارزیابی اجزای آن، شروع به مقایسه راهکارها کرده و یک گزینه مناسب را انتخاب کنید. به عنوان مثال اگر قصد دارید یک کالا را برای مشتریان تبلیغ کنید، باید ببینید چه ساعاتی می‌توانید تماس گرفته و کالای خود را معرفی کنید. تمام ساعت‌ها را یادداشت کرده و از بین آنها ساعت‌هایی که می‌دانید مشتریان و مخاطبان شما ممکن است در آن ساعت زمان کافی داشته باشند را انتخاب کنید.
تکنیک های حل مسئله :
- علت ریشه‌ای
- روش کنوو
- روش پنج چرا
- نمودار استخوان ماهی
علت ریشه‌ای (Root Cause Analysis)
به تکنیکی گفته می‌شود که به شما کمک می‌کند بتوانید پی به علت به وجود آمدن مشکل و ایجاد مسئله ببرید. ممکن است این علت مربوط به علل جسمی یا علت انسانی (که خطا گفته می شود) یا علت سازمانی باشد. هر چه که باشد شما باید با دانشی که نسبت به سازمان خود دارید چرایی و علل را شناسایی کرده و آن را یادداشت کنید.
روش کنوو (CATWOE)
این روش در سازمان‌ها و کسب و کارهای فروش مورد استفاده قرار می گیرد. این مرحله شامل تحلیل مشتری ها، نیروها، استراتژی فعالیت، دید خارج از سازمان، محصولات و محدودیت‌های محیطی است. تمام این موارد در امر فروش به عهده مهندس فروش است.
روش پنج چرا (Five Whys)
این روش شامل حل مسئله با سرعت بالا است. در این روش شما باید با انعطاف بالا و تکنیک ساده تمام سوالات را سریع مرور کرده تا به یک قاعده و چارچوب اصلی که همان مشکل است برسید. مرور سریع باعث تشکیل یک دید کلی به مسئله می شود.
نمودار استخوان ماهی (Fish bone Diagram)
در این متد که به آن ایشیکاوا هم گفته می‌شود، چند مسئله مختلف روی هم جمع شده و مشکل را به وجود آورده‌اند. در این متد، اعضای یک تیم و سازمان با ایجاد طوفان فکری، بهترین روش و راهکار حل مشکل را پیدا می‌کنند.
این مقاله ادامه دارد …
