برای موفقیت هر سازمان، صرف‌نظر از اندازه و نوع فعالیت آن، وجود مدیریت حرفه‌ای و استفاده از دانش روز مدیریتی ضروری است. در پاسخ به مدیریت مالی چیست؟ مدیریت مالی به برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل منابع مالی یک سازمان می‌پردازد و نقش تعیین‌کننده‌ای در رشد، پایداری و سودآوری آن دارد. به همین دلیل توجه ویژه به این حوزه ضروری است.
یک مدیر مالی باید توانایی تحلیل وضعیت اقتصادی سازمان، اتخاذ تصمیم‌های هوشمندانه، برنامه‌ریزی برای تأمین و مصرف بهینه منابع مالی و مدیریت ریسک‌های مالی را داشته باشد. اگر این وظایف به خوبی انجام شوند، سازمان می‌تواند در مسیر پیشرفت حرکت کند و با موفقیت به اهداف خود برسد.
در ادامه این مطلب، به طور دقیق‌تر بررسی می‌کنیم که مدیریت مالی چیست، چه وظایفی دارد و چرا تا این اندازه برای کسب‌وکارها و سازمان‌ها اهمیت دارد.
تعریف مدیریت مالی
مدیریت مالی به معنای مدیریت صحیح و هدفمند منابع مالی یک سازمان برای دستیابی به اهداف از پیش تعیین‌شده است. درواقع، این مفهوم شامل برنامه‌ریزی، سازماندهی و کنترل سرمایه و جریان‌های مالی است تا اطمینان حاصل شود که منابع به بهترین شکل ممکن استفاده می‌شوند و نتیجه آن، افزایش ارزش سازمان و سودآوری برای سهامداران باشد.
در چارچوب مدیریت مالی، فعالیت‌هایی مانند تأمین مالی و جذب سرمایه، بودجه‌بندی کوتاه‌مدت و بلندمدت، تصمیم‌گیری درباره نحوه تخصیص منابع، کنترل هزینه‌ها و تعیین نحوه توزیع سود بین سهامداران انجام می‌شود. هدف اصلی این فعالیت‌ها، ایجاد تعادل میان منابع و مصارف و در نهایت افزایش ثروت سهامداران و ارزش سازمان است.
از دیدگاه دانشگاهی و علمی، مدیریت مالی را می‌توان کاربرد نظریه‌ها و اصول اقتصادی در جهت اتخاذ تصمیم‌های مالی به‌منظور حل مسائل یک کسب‌وکار دانست. به همین دلیل، بسیاری آن را معادل «اقتصاد کاربردی» معرفی می‌کنند؛ زیرا در آن از ابزارها و مفاهیم اقتصادی برای اتخاذ بهترین تصمیمات در شرایط واقعی سازمان استفاده می‌شود. برای کسب مهارت مدیریت مالی نیازی به تحصیلات دانشگاهی ندارید و میتوانید با شرکت در دوره مدیریت مالی این مهارت را کسب کنید.
مدیر مالی کیست؟
مدیر مالی یکی از مهم ترین پست های هر سازمانی است که فرد دارای این سمت سواد مالی بالایی دارد و برنامه‌ریزی، سازماندهی و نظارت بر منابع مالی سازمان را بر عهده دارد و با استراتژی‌ها و فعالیت‌های اجرایی که تدوین می‌نماید سعی می‌کند سازمان را به اهداف سازمانی از پیش تعیین شده رهنمون سازد. مدیریت نقدینگی را شاید بتوان مهم ترین بخش مسئولیت‌های مدیر مالی دانست. بدین ترتیب که کلیه تصمیمات مدیر مالی باید با توجه به مدیریت نقدینگی گرفته شود.
برای بسیاری از اهداف از جمله پرداخت حقوق و دستمزد، پرداخت قبوض برق و آب، پرداخت به بستانکاران، تسویه بدهی‌های جاری، نگهداری موجودی، خرید مواد اولیه و … به نقدینگی نیاز است. این قضیه به خودی خود نشان می‌دهد که چقدر نقش مدیر مالی در یک شرکت یا سازمان پر رنگ است و در صورتی که مدیر مالی شخصی کاردان و با تجربه نباشد، نمی‌توان برای آن شرکت یا سازمان تصوری از نیل به موفقیت را داشت.
وظایف مدیر مالی چیست؟
واژه مدیریت مالی بسیار متداول است و اکثر مردم این عبارت را شنیده اند. اما بسیاری به درستی نمی‌دانند وظایف مدیر مالی چیست؟ برای آگاهی بیشتر این عزیزان به معرفی وظایف مدیر مالی سازمان‌ها می‌پردازیم:
– برآورد سرمایه مورد نیاز شرکت
مدیر مالی با در نظر داشتن هزینه و سود فعلی سازمان و همچنین هزینه و سود آینده شرکت، و همچنین خرید دارایی‌های ثابت، سرمایه در گردش مورد نیاز و برنامه‌های توسعه تجاری، به برآورد کلی سرمایه مورد نیاز شرکت می‌پردازد که کاری کاملا تخصصی است و شرکت‌هایی که در این زمینه از فردی کاردان و متخصص استفاده نکنند، از ابتدا در زمینه فعالیت‌هایشان دچار مخاطره می‌شوند و برآورد اشتباه می‌تواند یک کسب و کار را در نهایت به ورطه نابودی بکشاند.
– تهیه و تخصیص بودجه
مدیر مالی راه‌های تامین مالی و منابع تامین بودجه را پیدا کرده و سعی می‌کند با کمترین هزینه به بودجه مورد نیاز دست پیدا کند. حال که سرمایه و بودجه تامین گردید، مدیر مالی به تخصیص آن به بخش‌های مختلف، برای دستیابی به سود حداکثری و ایمن سازی بودجه خود توجه ویژه خواهد داشت. در این زمینه معمولا احتیاط شیوه مدیران مالی به شمار می‌رود.
– تعیین ساختار سرمایه
یک مدیر مالی مسئولیت دارد که باید تعیین کند چه میزان از منابع مالی موجودش را سرمایه گذاری کند؟ باید انتخاب شود که چه میزان از سرمایه وارد بازار شود یا در تجارت صرف گردد. همچنین مدیر مالی سازمان در این زمینه باید تصمیم بگیرد که سرمایه گذاری‌های در حال انجام کوتاه مدت باشد یا بلند مدت.
– توزیع سود مازاد میان سهامداران
معمولا مدیر مالی تصمیم گیرنده این موضوع است که سود مازاد چگونه صرف شود. گاها تصمیم گرفته می‌شود که سود مازاد توسط شرکت حفظ شده و یا مجددا در جایی سودده سرمایه گذاری شود. اما در بسیاری موارد سود مازاد به تصمیم مدیر مالی میان سرمایه داران شرکت تقسیم می‌شود.
– کنترل مالی
یکی دیگر از وظایف مدیر مالی، کنترل سرمایه با انجام ارزیابی عملکرد فصلی است که موجب حفظ کنترل مالی شرکت می شود. دیگر وظایف یک مدیر مالی به شرح زیر است :
- بتواند متناسب با فعالیت یک سازمان، واحدهای تابعه سازمان، احتیارات و مسئولیت هر یکی از اعضای سازمان را به خوبی مدیریت و نشان دهد.
- بتواند به سازمان ها در برنامه ریزی مالی کمک کند.
- بتواند با برنامه ریزی درست بودجه های سازمانی را بر اساس اهداف سازمانی در سازمان تقسیم کند.
- به عنوان یک تصمیم گیرنده در تصمیم حساس سازمانی نقش خوبی را ایفا کند.
- بتواند سازمان را به یک سودآوری مناسب رساند.
- قادر باشد برای شرکت و سازمان ارزش آفرینی کند.
معرفی رشته مدیریت مالی
رشته تحصیلی مدیریت مالی در سیستم آموزشی دانشگاهی دنیا و کشور خودمان ایجاد شده و هدف از تشکیل آن، آموزش نیروهای انسانی متخصص شرکتهای دولتی و خصوصی می‌باشد. در این دوره تحصیلی دانشجویان با تئوری‌های نوین مدیریت مالی و کاربرد آن آشنا می‌شوند. شرکت کنندگان در این دوره تحصیلی، علاوه بر آشنایی با مسائل نظری دانش مدیریت مالی با زمینه‌های دیگر به ویژه مباحث نوین در این رشته و جایگاه آن در عرصه عمل آشنا خواهند شد.
افزایش قدرت تحلیل امور کاربردی با استفاده از یافته‌های کاربردی از ویژگی های این دوره تحصیلی می‌باشد. فارغ التحصیلان این رشته تحصیلی با تسلط به مباحث تئوری مدیریت مالی می‌توانند در حوزه‌های مختلفی همچون سرمایه گذاری، بانکداری، بیمه، مدیریت ریسک و ارایه روشهای نوین مالی، تامین مالی و اعتباری و غیره و در پستهای مرتبط سازمانی ازجمله معاونت مالی و معاونت سرمایه گذاری و تامین مالی اعتبارات مالی در بانکها و ارزیابی اقتصادی پروژه‌ها و شرکتهای سرمایه گذاری و بورس اوراق بهادار و غیره مشغول بکار شوند.
این رشته در حال حاضر دارای آینده شغلی بسیار مناسبی می‌باشد. امکان ادامه تحصیل در این رشته تا مقطع دکترا در داخل کشورمان و دانشگاه‌های معتبر کشورهای مختلف دنیا وجود دارد.
تفاوت مدیر مالی و مدیر اجرایی
مرسوم است که شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ و موفق، مدیر مالی را برای اندازه گیری و مدیریت ریسک‌های مالی سازمان یا شرکت استخدام می‌کنند که این افراد مسئول برنامه ریزی تخصصی مالی برای سازمان هم خواهند بود. این در حالی است که کسب و کارهای کوچک و استارتاپ‌ها به علت محدودیتپ‌های خاص خود که بیشتر در زمینه محدودیت های مالی می‌باشد، همچین هزینه ای را به طور معمول تقبل نمی‌کنند و مدیر ارشد اجرایی خود نقش مدیر مالی سازمان را هم بر عهده می گیرد و خود گزارشات رشد و تدوین استراتژی‌های کسب و کار را ارائه می‌نماید. اما مدیر مالی چند ویژگی دارد که معمولا مدیران اجرایی سخت بتوانند آن‌ها را داشته باشند و این چهار ویژگی عبارتند از:
– توانایی در زمینه کار با اعداد و ارقام
معمولا مدیران مالی در کلیه امور مالی از جمله صندوق داری، نظارت، حسابداری، حسابرسی، برنامه ریزی‌های مالی و غیره دارای توانایی بالایی هستند.
– استراتژیست بودن و توانایی تدوین استراتژی سازمان
معمولا مدیران مالی موفق در زمینه مدیریت عمومی و بازاریابی هم سابقه کار دارند و به همین دلیل در تدوین استراتژی‌ها در زمینه تخصیص منابع و تصمیمات عمده کسب و کار، می‌توانند راهنمایی‌های مفیدی ارائه کرده و تاثیرات مثبتی در هنگام تصمیم گیری روی سایر همکاران خود داشته باشند.
– توانایی در ارزیابی شاخص کلیدی عملکرد
مدیران مالی که معمولا از خارج سازمان استخدام می‌شوند دارای توانایی ارائه دیدگاه‌های غیر جانب دارانه در مورد عملکردها و گزارشات هزینه و غیره هستند و همه چیز برایشان قابل اندازه گیری است.
– متخصص بودن در زمینه رشد و توسعه
مدیران مالی موفق معمولا در زمینه سرمایه گذاری خصوصی و سرمایه گذاری‌های مخاطره آمیز هم تجربیات فراوان دارند و به رشد و موفقیت در تجارت شرکت بشدت مشتاقند.
