بهبود هوش هیجانی
می دانیم که نمیتوان بدون داشتن تواناییهای خاص، یک فرد را در جایگاه مدیر قرار داد. یکی از ویژگیهای بسیار بارز شخصیتی مدیران موفق، هوش هیجانی بالا است که این افراد را از دیگران متمایز میکند. در حقیقت افرادی که هوش هیجانی بالاتری دارند قابلیت مدیریتی بیشتری داشته و به درستی میتوانند یک سازمان را تحت کنترل خود گرفته و به سوی اهداف خود رهنمون سازند. البته این مورد را نمیتوان فقط در مدیران خلاصه کرد. مساله مهم دیگر این است که هوش هیجانی یک پدیده غیر قابل تقویت نیست و هر فردی میتواند این توانایی را در خود تقویت نماید.
ویژگی افرادی که دارای هوش هیجانی بالایی هستند.
در حقیقت افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند، میتوانند عواطف و احساسات خود را تحت هر شرایطی و در برابر هر محرکی کنترل نمایند و در نتیجه طوری رفتار کنند که به نوعی احساسات و عکس العملهای دیگران را هم تحت کنترل خود در آورند. برای بهبود هوش هیجانی تمرینات و آموزشهایی وجود دارد که موجب میشود این توانایی را بتوانیم در خود بشدت تقویت کنیم.
البته نمیتوان منکر این قضیه هم شد که برخی افراد ذاتا و بدون کوچکترین حدی از آموزش و تمرین دارای هوش هیجانی بسیار بالایی هستند و هرگز به تمرین برای بهبود هوش هیجانی کمترین نیازی ندارند. اما نباید کل این قضیه را یک مهارت ذاتی دانست و اصلا جایگاهی برای آموزش و فراگیری و تمرین برای اکتساب این توانایی قائل نشد.
روش های افزایش و بهبود هوش هیجانی
آموزش و تمرین به منظور بالابردن هوش هیجانی هیچ وقت دیر نیست و حتی کهنسالان هم میتوانند با آموزش اصولی و یاد گیری این تکنیکها، هوش هیجانی خود را بالا ببرند. اول از همه با تست هوش هیجانی میتوانیم از وضعیت فعلی خود در کنترل احساسات و هیجانات مطلع شویم و سپس با شرکت در دوره های هوش هیجانی برای بهبود هوش هیجانی خود تلاش کنیم. البته طبیعی است که اگر این آموزشهای اصولی در سنین کودکی و نوجوانی که فراگیری و انعطاف در یادگیری در بالاترین حد خود قرار دارد صورت گیرد، موجب میشود مسیر زندگی آن فرد از ابتدا درست برنامه ریزی شود و وی تمامی مراحل را درست و رو به موفقیت طی نماید.
همان طور که ذکر کردیم بهترین دوره برای ایجاد تغییرات مثبت در شخصیت و همچنین بالا بردن تواناییهای افراد، دوره کودکی است. یکی از تعاریف هوش هیجانی بدین صورت بیان میشود که آن را شناخت و درک و توانایی کنترل افکار و احساسات و ارتباط دادن مناسب آنها به دیگران میداند به طوری که با دیگران همدلی برقرار شود. آموزش و تقویت و بهبود هوش هیجانی در یک برنامه ریزی درست میبایست از خردسالی در منزل آغاز شده و در دوران مدرسه نیز به خوبی ادامه پیدا کند.
نقش هوش هیجانی در کنترل احساسات کودک
جالب است بدانید همچین آموزشهایی نه تنها وقت کودک را نمیگیرد و وی را از درس و مدرسه دور نمیکند، بلکه باعث رشد چشمگیر عملکرد تحصیلی وی میگردد. باید توجه داشت که اگر کودک فاقد قدرت و توانایی کافی به منظور کنترل آشفتگیهای خود باشد، به خوبی نمیتواند تمرکز کرده یا بشنود و دربرابر چالشها و فشارهای وارده خود را کنترل کرده و مقاومت نشان دهد.
این موضوع به خوبی بیان میکند که پدرها و مادرهایی که برایشان فقط رشد تک بعدی فرزندشان در زمینه درسی در اولویت قرار دارد نیز فارغ از اینکه دیدگاهشان بشدت اشتباه است، باز هم به آموزشها و تمرینات برای بهبود هوش هیجانی فرزند خود نیاز دارند. فعالیتها و برنامههای آموزشی که به منظور تقویت هوش هیجانی کودک طراحی و اجرا میشوند به کودک کمک میکنند تا نقش خود را در زندگی بهتر انجام دهد، شنونده بهتری باشد، بهتر با دیگران تعامل کند و در نهایت در روابط اجتماعی در هر زمینه ای از جمله دوستی، خانوادگی، شغلی و غیره بتواند بهترین نتایج را برای خود رقم بزند.
در نظر داشته باشید که کودکی که از ابتدا شخصیت اجتماعی وی با همچین آموزشهایی شکل گیرد بسیار کمتر دچار لغزش خواهد شد و در تک تک مراحل زندگی خود میتواند به موفقیتهای چشمگیری در اثر تعامل بسیار خوب با سایر انسانها دست یابد. وقتی یک کودک دارای هوش هیجانی بالایی باشد، استعدادهایش به درستی شکوفا میشود و سمت مسیرهای نادرست کمتر خواهد رفت و به درستی استعدادهایش در مسیر رشد و تعالی قرار میگیرد.
معایب ضعیف بودن هوش هیجانی
از یاد نبرید افرادی که هوش هیجانی ضعیفی دارند هرگز در برابر تکانهها مقاومت خوبی ندارند و عملکرد مغزشان در چنین شرایط پر تنشی معمولا بشدت پایین میآید. پس چنین افرادی نمیتوانند در شرایط پر تنش استعدادهای خود را شکوفا کنند و به نهایت بازده تواناییهای خود دست یابند. وقتی در برابر تنش از خود واکنش نامناسب نشان میدهند نه تنها جلوی شکوفایی استعدادها و تمرکز خود را ناخواسته میگیرند، بلکه عکس العمل بسیار منفی دیگران نیزمتوجه این افراد میشود و کم کم حس سرخوردگی در این افراد پدید میآید که بیشتر به جامعه گریزی آنان خواهد انجامید.
اما کودکانی که از ابتدا کنترل هیجانات را به درستی میآموزند، میتوانند در بزنگاههای حساس بهترین رفتار و تصمیمات را از خود نشان دهند که در نهایت موجب موفقیت آنها در زمینههای مختلف خواهد شد.
چگونه احساسات هیجانی بزرگسالان را تقویت کنیم؟
درست است که انعطاف پذیری و تغییر روحی روانی در کودان بسیار راحت تر امکان پذیر است، اما این بدین معنا نیست که در بزرگسالی نمیتوان تغییرات مثبت در خود ایجاد کرد و نمیتوان ایرادات و نواقص موجود در خود را از بین برد.
یکی از این موارد که کاملا شدنی است تقویت هوش هیجانی در هر سنی است. باز هم لازم به ذکر است که قطعا وقتی در کودکی فرآیند تقویت هوش هیجانی انجام شود وی راحت تر پذیرفته و خود را با آن منطبق میکند و در نتیجه در تمامی مراحل پیش روی زندگی خود از مزیتهای آن بهره میبرد و بسیار برای وی شرایط بهتری خواهد بود. اما دیگران هم نباید بگویند از ما گذشته است. زیرا با یک سری تمرینات میتوان به طور کاملا موثر و در هر سنی به تقویت هوش هیجانی با استفاده از روش های بهبود هوش هیجانی اقدام کرد.
روش بهبود و بالا بردن هوش هیجانی
اولین مورد که میتواند هوش هیجانی افراد را تقویت کند دوری از افرادی است که برای فرد مورد نظر ارزش زیادی قائل نیستند. این افراد معمولا نه تنها فرد مورد نظر را دارای ارزش زیادی نمیدانند، بلکه مرتب انرژی های منفی روانی ساطع کرده و فرد مورد نظر را از مثبت اندیشی و موفقیت دور میکنند. احترام به دیگران و احساسات آنها یکی از موارد دیگری است که باید مورد آموزش و تمرینات زیاد قرار گیرد و میتواند حس درک و پذیرش در جمع و در نهایت همدلی را در افراد تقویت کند که نتیجتا به تقویت هوش هیجانی فرد مورد نظر خواهد انجامید.
ارزش قائل شدن برای احساسات دیگران در نهایت حس متقابلی در افراد روبرو نیز ایجاد میکند و به استحکام روابط آن افراد با ما خواهد انجامید. برای بالا بردن هوش هیجانی یک تمرین دیگر این است که برای خود چالش ایجاد کنید و سعی کنید چیزهای جدیدی را در زندگی خود تجربه کنید. این تجربیات شما را در برای چالشهایی قرار میدهد و شما کم کم میآموزید که چگونه در برابر شرایط مختلف بر احساسات و رفتارهای خود کنترل کامل داشته باشید. لازم موفقیت در این مرحله هماهنگ سازی میزان هوش هیجانی خود با ضریب هوشی IQ که توسط تست هوش رایگان آن قابل شناخت است میسر است.
نقش ترس در کاهش احساسات
ترس از تغییر مانعی بر سر روش های بهبود هوش هیجانی است. افرادی که ترسو هستند معمولا نمیتوانند به راحتی هوش هیجانی خود را تقویت نمایند. با انعطاف پذیر بودن و پذیرش چیزهای جدید، میتوانید هوش هیجانی یا EQ خود را افزایش دهید. وقتی تغییراتی در شرایط زندگی انسانها رخ میدهد، نباید از آن فرار کرد و بلکه باید از آن استقبال نموده و با آن چالش روبرو شد.
در حقیقت هر چالشی برای رشد انسانها بسیار مفید است. پس برای ساختن خود، آن را بپذیرید و خود را با آن تطبیق دهید. افراد با هوش هیجانی بالا افرادی به شدت انعطاف پذیر هستند. طبیعتا برای بالا بردن هوش هیجانی خود باید سعی کنید انعطاف پذیری خود را در موارد مختلف بالا ببرید. یکی دیگر از موارد بسیار کاربردی در تمرین برای تقویت هوش هیجانی، با شناخت روش های بهبود هوش هیجانی شکرگزار ی و قدردانی است. قدردانی و شکرگزاری به صورت مستقیم و غیر مستقیم در زندگی انسان تاثیرات بسیار مثبتی را میگذارد.
بهتر است دنبال اتفاق خارق العاده ای برای شکر کردن نباشید. هر چه دارید را شایسته شکرگزاری بدانید و سعی کنید همه اینها را بسیار مثبت در ذهن خود قرار دهید تا خودتان آرامش بیشتری داشته باشید. دقیقا شکرگزاری با نهادینه کردن تفکر مثبت حس آرامش انسان را بشدت بالا میبرد. در کنار این اثرات مثبت، شکرگزاری موجب کاهش اختلالات خواب، بیماریهای روانی و روحی، بهبود سلامت جسمی و عملکرد بهتر تحصیلی نیز میشود.